LJUBLJANA, CHARMANTE STAD VAN DE LIEFDE

Wat is er mooier dan naar de hoofdstad van de liefde te trekken.
Ljubljana komt van ‘ljubezen’, wat Sloveens voor liefde is. Vreemd genoeg is het een stad waar je tot voor
kort niet zoveel van hoorde. Al is dat enorm aan het veranderen, Ljubljana is volop aan het boomen. En daar
zijn vele redenen voor. Het oude centrum is klein, dus overzichtelijk, het heeft
een pleyade aan architecturale stijlen en is bovendien autovrij en uiterst
charmant. De Ljubljanica rivier die dwars door de stad trekt zit daarvoor veel
tussen. De terrasjes op de oevers zijn erg in trek. Bovendien is het een studentenstad,
dus ambiance verzekerd.

Franciscaner kerk (1660)

In feeststemming. De zon schijnt en toch voel ik
een zachte nevel van druppels op mijn hoofd. Ik sta in het hartje van het oude
centrum op het Presener Plein waar, na het het kasteel dat hoog boven de stad
uittorent, het bekendste, meest opvallende en oudste gebouw van Ljubljana staat,
de rode Franciscaner kerk (1660). Er wordt vanuit smalle tubes een hele
fijne regen over onze hoofden gesproeid, een geweldig idee op warme dagen als
deze. Zelfs het beeld van de dichter
die het Presener plein zijn naam gaf krijgt een douche. Hij schreef het
Sloveense volkslied waarvan stukken tekst op het voetpad geschreven staan. Het
is de favoriete ontmoetingsplaats van de meer dan 65.000 studenten die deze
stad een verjongingskuur gaven. Ik word overspoeld door niks dan goeie vibes,
vooral op de vele terrasjes aan de Ljubljanica rivier, waar het lijkt alsof
iedereen constant in feeststemming is.

“Ik word overspoeld door goeie vibes aan de Ljubljanica rivier, waar het lijkt of iedereen constant in feeststemming is.”

Aan de Ljubljanica rivier lijkt iedereen in feeststemming.

De Sloveense Gaudi. In Ljubljana, een geweldige
tongtwister, kunnen architectuurliefhebbers hun hartje ophalen. Nochtans werd de
stad in 1895 door een aardbeving bijna volledig van de kaart geveegd. Enkel in het
centrum bleven nog wat gebouwen overeind. De nieuwe stad werd heropgebouwd in een
mix van neo-gotiek, neo-barok en art nouveau, dat hier volledig overhelt naar
de Weense Secession. Er werd oorspronkelijk beroep gedaan op Oostenrijkse en
Tjechische architecten. Maar de architect die uiteindelijk Ljubljana een eigen
gezicht gaf, is de Sloveen Jože Plečnik. Het belangrijkste
bouwwerk van zijn hand vind ik op het Presener Plein.

Marktgebouw met Griekse zuilengalerij.

De drievoudige brug of Tromostovje, over de Ljubljanica rivier wordt
gezien als zijn meesterwerk. De middelste brug werd door wagens gebruikt tot
het centrum autovrij werd, de twee andere voegde Plečnik er in
1931 aan toe voor de voetgangers. Hij liet zich naar eigen zeggen inspireren
door Venetiaanse bruggen. De brug is niet alleen romantisch maar wordt als de
origineelste van Europa bestempeld. Ook de universiteitsbibliotheek, het
marktgebouw met de Griekse zuilengalerij, het stadion en zelfs een
begraafplaats van zijn hand heeft voor harmonie gezorgd in de stad. Hij is even
belangrijk voor Ljubljana als Gaudi voor Barcelona.

Tromostovje is een meesterwerk van Jože Plečnik.

Een ander opvallend
bouwwerk is de 18de eeuwse St. Nicolaskathedraal in het oude
centrum, ontworpen door Andrea Pozzo in 1701. Ik vind vooral de fresco’s de
moeite waard. Opvallend ook zijn de bronzen deuren van de barokke kerk waarop
de hele geschiedenis van Slovenië staat afgebeeld. Bovenaan prijkt het portret
van paus Jean Paul II, die in 1996 op bezoek kwam en als een soort anachronisme
in dit gesculpteerde geschiedenisboek zijn plaats opeiste.

“Jože Plečnik is even belangrijk voor Ljubljana als Gaudi voor Barcelona.”

Sint-Nicolaskathedraal

Een stad van bruggen. Ik heb een boontje voor steden
die langs een rivier liggen. Op een of andere manier is de sfeer er veel
intiemer. Het leuke aan de Ljubljanica is dat er verschillende bruggen over
gebouwd werden die mekaar de loef proberen af te steken en een echte
meerwaarde zijn voor de stad. Al kan geen enkele brug het halen van Plečnik’s Tromostovje,
de Drakenbrug (Zmajski Most), gebouwd
ter ere van keizer Frans Jozef, is een geduchte concurrent. Het was het eerste voorbeeld van de Sloveense
Secessionstijl in 1901. En vermits de draak het symbool is van Ljubljana,
sieren vier schitterende bronzen exemplaren de hoeken. Ze zouden volgens een legende
met hun staart zwaaien telkens er een maagd over de brug loopt.

Zmajski Most: de draak is het symbool van Ljubljana.

Tussen Plečnik’s brug en
de Drakenbrug priemde zich in 2010 de Slagersbrug. Ze is gebouwd in het
voormalige slagerskwartier. Je kijkt er uit op de markthallen. Aan het begin
prijkt een hedendaags beeld van Adam en Eva, gemaakt door Jacov Brdar. Op de
brug zelf staat er een enorme Sater van dezelfde kunstenaar, volgens mijn gids
niet meteen het favoriete beeld van de plaatselijke bevolking. Het wordt ook de
liefdesbrug genoemd, want net als in Parijs – en intussen ook de rest van de
wereld – hangt het er vol slotjes van verliefde koppels. Iets verder ligt de
schoenmakersbrug in wat vroeger het taksvrije gedeelte van de stad was, waarnaar
de joden werden verbannen. Velen onder hen waren schoenmakers. Om ze te eren
hangen er nu overal schoenen in de lucht.

“De bronzen draken op de hoeken van de Zmajski Most zouden volgens een legende met hun staart zwaaien als er een maagd over de brug loopt.”

Niet enkel in Parijs: liefdesslotjes sieren de Slagersbrug.

Een kasteel met een verhaal. De stad is rond een heuvel
gebouwd van waaruit het kasteel, Ljubljanski Grad, op het oude centrum
neerkijkt. Ik laat de funicular, die je op het gezellige Krekov plein kan
nemen, voor wat het is en loop naar boven. De burcht is gebouwd
halfweg de 14de eeuw door de Habsburgers, op de plek waar tot dan een 9de eeuws
fort stond. Het moest hen beschermen tegen boerenopstanden en de Turken die
heel actief waren in die periode. In de 17de eeuw werd het een
militair hospitaal en een arsenaal. Nog later in de 19de eeuw maakten ze er een
gevangenis van. Zowel Fransen, Italianen en Duisters hebben er hun zegje over
gehad.

Ljubljanski Grad.

In de jaren ’70 bevond het kasteel zich in een vervallen staat en werd
het in een nieuw jasje gestopt. Vandaag is het het paradepaardje van de stad
met twee goeie restaurants, een bar en een shop. Het mooiste uitzicht heb ik
vanuit de westelijke uitkijktoren. De inkom is gratis dus iedereen kan er een
koffie komen drinken of lunchen. Er zijn verschillende tentoonstellingen, een
poppentheater en Library Under the Tree Tops. Verder kan je er geregeld naar concerten
en in de zomer organiseren ze er openlucht cinema.

“Ljubljanski Grad, vandaag een toeristische trekpleister, was ooit een militair hospitaal, een arsenaal en een gevangenis.”

Vanaf het Ljubljanski Grad geniet je van prachtig uitzicht over de stad.

De groene long. Ljubljana is een stad die ik het liefst
te voet of per fiets ontdek. Het is bijzonder compact en zowat alle highlights
liggen in het oude centrum. Voor het Tivolipark neem ik de fiets. Er zijn allerlei
thematische fietstochten ontworpen, zoals de Plečnik route die
ook langs werken van de architect leidt buiten het centrum, zoals een sluis van
zijn hand. Maar ik wil gewoon even chillen in de groene long van de stad. Het
is het grootste park van Ljubljana, bestaat al van 1813 en werd genoemd naar
haar verdwenen Parijse zusje. Plečnik renoveerde het in 1920. Ik
loop even binnen in het Tivoli kasteel waar het internationaal centrum van
grafische kunst is gevestigd. En steek mijn licht op in de Jakopič
Promenade waar winter en zomer een interessante openlucht
fototentoonstelling is. Ljubljana kreeg in 2016 de trofee: groenste Europese
hoofdstad.

“Ljubljana is een stad die je het best te voet of per fiets ontdekt.”

Het oude centrum van Ljubljana is klein, maar gezellig.

In de straten verdwalen. Het leukste vind ik om door de
straten te dwalen. Het oude centrum is klein en gezellig, ik slenter er
eindeloos rond langs originele shops, kunstgallerijen en uitnodigende
cafeetjes. Het mooiste straatje is zonder twijfel Križevniška, waar een charmant
minitheater, dat enorm populair is bij de jeugd, mijn aandacht trekt. Zondag is
de centrale markt gesloten, maar strol ik langs de kraampjes van de antiek- en
brocantemarkt aan de rivier.

De Ljubljanica, de slagader van de stad.

En als ik even wil rusten dan heb ik de keuze tussen werkelijk tientallen cafeetjes, bars en eetgelegenheden op de oevers van de Ljubljanica. Het uitzicht krijg je er gratis bij. Leuk is dat je ook kan suppen op de rivier om de stad eens vanuit een ander perspectief te zien. Ik verken de rivier per boot met een glas champagne in de hand. Wanneer ik het centrum uitvaar merk ik pas hoe groen de hele omgeving is. Mensen zitten te vissen op de oevers, chillen op een terras op de rivier. Het leven lijkt hier plots vier versnellingen trager te gaan.

“Langs de oevers van de Ljubljanica lijkt het leven plots vier versnellingen trager te gaan.”

Ljubljana kreeg in 2016 de trofee groenste Europese hoofdstad.

Bourgondisch genieten. De studenten zorgen voor een
aangename energie in het centrum. De terrasjes zitten barstensvol, er hangt een
gezellige sfeer. Overal wordt er ook gegeten. De Slovenen hebben veel gemeen
met ons, ze zijn echte Bourgondiërs, eten het liefst buitenshuis en drinken
graag een glas. Als foodie ga ik naar de centrale markt op het Vodnikov trg, je kan
er een pleyade aan lokale producten vinden. Leuk is dat waar je ook je voeten
onder tafel schuift, de ambiance bijzonder uitgelaten is. Vrijdag’s ga ik naar
de trendy foodmarket ‘Open Kitchen’ pal in het centrum. Bekende en minder
bekende Sloveense chefs bereiden er terplaatse hun signature gerecht, alleen de
geuren doen me al watertanden.

Foodies blijven niet op honger zitten in Ljubljana.

Ook hier zorgen vooral jonge mensen voor de
ambiance. Ik onthoud vooral Tabar waar een
Sloveense versie van tapas wordt geserveerd. En het gastronomische Atelje, met
een bijzonder inventieve chef. Dvorni bar is zonder twijfel de
beste wijnbar op de oevers van de Ljubljanica. Het beste bewijs is dat het er
vol locals zit. Ik proef er orange wine, rode wijn gemaakt van witte druiven,
wat hier bijzonder populair is. In Cafe Cokl bestel ik koffie, the best in
town, van Turks tot een gewone espresso.

Het gastronomische Atelje heeft een inventieve chef.

Dingen die je zeker moet proeven
zijn o.a. burek, een hartig deeggerecht meestal geserveerd met yogurt. Of de
Sloveense štruklji, een deeghapje dat soms met
hartige, soms met zoete ingrediënten gevuld wordt. Je kan in Ljubljana eten uit
het hele land vinden, omdat het op het kruispunt van vier regio’s ligt. Maar
ook gerechten uit de rest van de wereld zijn hier erg populair. En bij al dat
lekkers hoort Sloveense wijn en die is verrassend goed.

“Slovenen hebben veel gemeen met ons, ze zijn echte Bourgondiërs, eten het liefst buitenshuis en drinken ontzettend graag een glas.”

Street Art in Ljubljana.

Jongerencultuur. Wat doe je met een verlaten
legerkazerne? Afbreken zou je denken, maar dat was buiten de alternatieve art
scene van de stad gerekend. De kazerne werd gesquat door een 200-tal
vrijwilligers uit de kunstenaarswereld die wilden voorkomen dat de 19de
eeuwse gebouwen onder de sloophamer belandden. Nu is het een hippe plek waar je
alle soorten kunst kan bewonderen en uitstekende street art, maar waar je
vooral ’s avonds uit de bol kan gaan in de vele clubs en hippe loungebars.
Wereldberoemde dj’s komen hier geregeld de boel op stelten zetten. Ik ben in
elk geval voor dit stadje gewonnen. Het mag dan de kleinste hoofdstad van
Europa zijn, het heeft een grootse art scene en als je van festivals en
concerten houdt dan zit je hier perfect. Het Ljubljana jazz-festival is ver
buiten de grenzen gekend en het is een goeie reden om nog eens terug te
gaan.

“Wereldberoemde dj’s komen hier geregeld de boel op stelten zetten.”

PRAKTISCH:

Info over Ljubljana kan je vinden op www.slovenia.info/en