Azulejos, wijn en bacalao: alle Portugese cliché’s versmelten in Centraal Portugal, het ruwe land tussen Porto en Lissabon, de Atlantische Oceaan en de Spaanse grens. Veel volk loop je hier niet tegen het lijf, slechts 25% van de totale populatie leeft in het binnenland. Papierindustrie is er samen met wijnbouw de economische motor. Ooit floreerde hier de textiel- en wolindustrie, maar midden jaren ’80 kwam de teloorgang. Vandaag waait er een nieuwe wind door Centro: street art. Geen economisch wondermiddel, maar het zet de ingedommelde stadjes van de regio wel terug op de kaart.
Een beestenboel: de reigers van Ana Marietta en de vossen van Tamara Alves. |
‘Head in the Clouds’ Fintan Magee. |
‘Eén van de eisen die we aan de kunstenaars stellen is de interactie van hun werken met de cultuur en de geschiedenis van de regio. Om voeling met de stad te krijgen, gaan ze pas op de derde dag aan de slag.’ De ijsvogel van Bordallo II, die gemaakt is uit afval en schroot is een aanklacht tegen verspilling en consumptie die vaak ten kosten gaan van de natuur. Beesten zijn duidelijk een geliefd onderwerp in Estarreja. Op een blinde muur van een woonblok schitteren de prachtige reigers van Puerto Ricaanse Ana Marietta. De vossen van Tamara Alves brengen leven op een saaie parking. Heel indrukwekkend is Head in the Clouds van Fintan Magee. De enorme zijgevel van een appartementsblok op Avenida 25 de Abril werd voor de Australiër een uitnodigend canvas voor een knielend meisjesfiguur. ‘Magee is een realist onder de straatkunstenaars,’ zegt Lara. ‘Toen hij aan het werk was kwam hij in de problemen met z’n hoogtewerker en moest hij door de brandweer worden ontzet.’ Head in the Clouds is samen met Bordallo’s ijsvogel een van de populairste street art werken wereldwijd.
Bosoletti leverde met Abandono het meest bipolaire werk in Estarreja af. |
Age is just a state of mind. Slaapt ze of is ze dood? Eén van de meest bipolaire en mooiste werken in Estarreja is Abandono van de Argentijnse kunstenaar Bosoletti, net als Fintan Magee een realist. Zijn wat mysterieus liggend meisje op de muur van Câmara Municipal is een werk dat tot ieders verbeelding spreekt. Nog van Bosoletti zien we een werk op een vervallen huis op Praça de Francisco Barbosa: Memórias. Op de gevel printte hij een stuk van een mannengezicht en als ik door de brievenbus kijk zie ik binnen een immens vrouwengezicht. Het is een beetje gluren in andermans privé? ‘Klopt,’ zegt Lara. ‘Inspiratie voor dit werk putte hij uit de oude familiealbums die overal op vlooienmarkten voor het rapen liggen. Met zijn werk wil hij vooral aankaarten dat we allemaal heel lichtzinnig omgaan met onze herinneringen.’
Een kleurrijke noot: Bicicletta sem freio: A musica é uma fera invisivel. |
Bij het Cine-Teatro van Estarreja spatten de kleuren ons dan weer tegemoet. Op de zijmuur schilderde het Braziliaanse duo Bicicletta sem freio het beestig mooie A musica é uma fera invisivel (Muziek is een onzichtbaar beest). ‘Het Braziliaanse carnaval inspireerde hen voor de kleuren, de lokale natuur voor de dieren,’ zegt Lara. Een leuke afwisseling op de vaak torenhoge muurschilderingen in Estarreja zijn de vele kleine werken die her en der opduiken in de stad. Zoals de beschilderde elektriciteitskastjes in azulejomotief van Add Fuel. De Spanjaard Isaac Cordal maakt er zelfs een soort rally van door 20 kleine grauwe mannetjes in grijs maatpak te verstoppen in de stad, een betoog tegen al wie het in deze wereld voor het zeggen heeft. Aan de bezoekers om ze te ontdekken.
|
Fabio Carneiro – Rua dos Marnotos Aveiro. |
Portugees Venetië. Water, azulejos en art nouveau domineren Aveiro, het stadje bij de oceaan dat op een trip door Centraal Portugal niet mag ontbreken. Blikvanger is het hoofdkanaal van de Ria de Aveiro dat zich dwars door de stad priemt. Doe daar de vele moliceiros bij, een soort gondels waarmee ooit algen en zeewier uit het water werden gevist, en de link met Venetië is snel gelegd. Vandaag worden de moliceiros enkel nog gebruikt om toeristen te plezieren. Ook straatkunstenaars vonden hun weg naar deze gezellige stad die af en toe heerlijk tegen de haren in strijkt.
Antonio Conceição (boven) & Vhils (onder) in Aveiro. |
Wie er met de trein toekomt, rolt meteen een van de highlights in: het station dat rijkelijk met azulejos werd opgesmukt. De Kaapverdische kunstenaar Antonio Conceição vond er inspiratie voor A azáfama de partidas e chegadas (De drukte van vertrek en aankomst), z’n muurschildering pal over het station. Ernaast duikt Vhils weer op met een mooi staaltje uit z’n Scratching the Surface project. Volgens Lara kon hij en z’n team op een massa nieuwsgierigen rekenen toen ze hier aan het werk waren. Ook in het centrum zien we mooie straatkunst met als blikvanger het werk van Fábio Carneiro bij de vishal dat Aveiro in één mural perfect samenvat. Het enige kleurrijke accent in dit monochrome werk is de gele ovos moles, een lokale specialiteit van eigeel en suiker in een laagje hostiedeeg. Iets wat je in Aveiro moet geproefd hebben.
Santa-Catarina Fort van Figueira da Foz. |
Zon, zee & street art. Figueira da Foz zingt zowat hetzelfde liedje als de meeste mondaine badsteden: het kwam tot bloei toen de rijke burgerij in de late 19e eeuw de zee als een oord van vertier en amusement ontdekte. Tot op de dag van vandaag is deze kuststad aan de monding van de Rio Mondego een van de populairste van heel Centraal Portugal. Langs de kustlijn met het decadent brede strand zie ik vooral hoge woonblokken, maar in Bairro Novo wandel ik langs charmante art-nouveau en art-decovilla’s uit de Belle Epoque met een knipoog naar het Franse voorbeeld. Mijlpalen in de stad zijn o.a. de 20 m hoge klokkentoren (1947), het 16e eeuwse Santa-Catarina Fort en Casino Oceano uit 1898.
Mário Bélem (boven) en Add Fuel (onder). |
Kriskras door deze eclectische architectuur loopt een boeiende street art route die ik samen met Lara begin bij de oranje vis van Mário Bélem aan het Centro de Artes e Espectáculos. Een topwerk waarvoor deze grafisch ontwerper uit Lissabon zich liet inspireren door lokale mythes en legendes. Toegegeven, het is een beetje ver weg van het bed van een modale Belg als ik, maar dat neemt niks van de magie weg. Bij de waterspiegel aan Fort Santa-Catarina wandelen we letterlijk door Herança Viva (Levend Erfgoed) van Add Fuel. Net als in Estarreja putte hij ook voor dit huzarenstuk inspiratie uit de lange Portugese traditie van azulejos, naadloos aangevuld met subtiele science-fiction elementen.
Pantónio – Figeuira da Foz. |
‘De meeste murals in Figueira da Foz werden gemaakt voor een van de Fusing Festivals,’ zegt Lara. Portugese artiesten zoals Aitch, Saddo, Kruella d’Enfer en Daniel Eime droegen allemaal hun (straat-) steentje bij. Maar dé blikvanger is Pessoas não têm raízes (Mensen hebben geen wortels) van Pantónio (Antonio Correia) op het plein voor Fort Santa-Catarina. Niet alleen de finesse waarmee deze uit de Azoren afkomstige kunstenaar zijn gestroomlijnde figuren schilderde, maar ook de locatie en de omvang ervan maken het tot een bijzonder indrukwekkend werk. Figueira da Foz is de ideale plek voor wie zon en zee wil combineren met street art, architectuur en de heerlijke Portugese keuken.
Nuno Palhas aka Third in Viseu.
|
Kathedraal van Viseu (boven) – Saint-Peter Holds the Book of Encryption – Basik (onder). |
Met Lara verken ik de highlights van het in graniet opgetrokken historische centrum: de prachtige tegelmuur uit 1931 recht over het stadhuis, de indrukwekkende Igreja da Misericorda kerk in rococostijl met daar vlak tegenover de kathedraal van Viseu en het museum van Grão Vasco. Een van de bekendste werken van deze in Viseu geboren Renaissance schilder, Saint-Peter in his Throne, kreeg een hedendaagse make over door straatkunstenaar Basik: Saint-Peter Holds the Book of Encryption. ‘Het is een van de recentste muurschilderingen uit de heiligenserie van Basik,’ vertelt Lara. Basik specialiseert zich vooral in moderne interpretaties van christelijke religieuze kunst. Viseu ligt in het hart van de Dão wijnregio en staat vandaag bekend om z’n uitstekende wijnen. En sinds enkele jaren ook voor street art.
‘Don’t forget to be happy’ Mario Belem (Viseu). |
‘Heel veel street art in Viseu refereert naar de lokale wijnbouw,’ zegt Lara. We zien dan ook talrijke muurschilderingen met druiven, wijnglazen, wijnflessen en ook allegorieën die verwijzen naar het godendrankje, de ene al wat mooier dan de andere. Van Mário Bélem – de auteur van de oranje vis in Figueira da Foz – zien we een prachtig werk met een optimistische boodschap: Don’t forget tot be happy. Of is het ironie? ‘s Avonds trekken we naar Tons da Primavera, het jaarlijkse street art festival van Viseu dat al voor de vierde keer wordt gehouden. In het oude centrum zijn er live optredens, er is street food en er heerst een uitgelaten sfeer. Op het mooi aangelegde Mercado 2 de Maio mengen we ons onder de locals en drinken met hen tot in de vroege uurtjes lokale wijnen. Street art op z’n lekkerst.
Pantonio (Antonio Correia) – Fundão. |
Meet the wolf. Fundão is niet meteen wat je noemt het meest idyllische stadje van Centraal Portugal. In de buurt vind je veel landbouw en belangrijke wolframmijnen. Landbouw is – met kersenteelt en houtpulp voorop – vandaag zowat de belangrijkste economische draaischijf. Wanneer we op zondagochtend door het ingedommelde stadje wandelen ligt het er wat verweesd bij. Maar de kerk zit afgeladen vol, tot buiten toe. Ook hier blaast street art een nieuwe wind door de straten. Lara gidst me langs de elegante zwart-blauwe murals met opvallend veel hoeden die Pantonio hier in 2013 schilderde. De hoeden verwijzen volgens Lara naar het oude Portugese gezegde ‘Er zijn zoveel soorten hoeden’, wat betekent dat wat je doet alles behalve origineel is. Dat Pantonio ook zin voor humor heeft merken we op de façade van een klein restaurantje waarop de kunstenaar een figuur met wandelstok schilderde die ostentatief zijn hoed afneemt. ‘Het was zijn manier om de eigenaar van het restaurant te bedanken die hem van natjes en droogjes voorzag tijdens zijn verblijf in Fundão.’
NeSpoon (Fundão). |
Bordallo II: Wolf. (Fundao) |
Info over Portugal: Visit Portugal
Info over Centraal Portugal: www.centerofportugal.com
VERVOER:
SLAPEN:
TAFELEN:
Geef een reactie