Landscapes of the Geniuses: dwars door de Catalaanse landschappen die beroemde kunstenaars als Picasso, Gaudi, Miró en Pau Casals inspireerden. Wij trekken van El Vendrell via Reus naar Mont-roig del Camp in de voetsporen van vier geniale geesten. Eerste halte: Reus, de geboortestad van Antoni Gaudi waarop een dozijn modernisten hun stempel drukten en architectuur versmelt met de kunst van vermouth maken.
Gaudi Centre Reus.
|
Gaudi’s wieg. Een dozijn gereputeerde ‘modernisten’ drukten hun stempel op Reus, waarvan Lluis Domènech, Pere Caselles, Joan Rubió en Pere Domènech de bekendsten zijn. Ironisch genoeg is er in heel Reus niet één bouwwerk van haar beroemdste architect, Antoni Gaudi, te bespeuren. Gaudi werd in 1852 in Reus geboren en vond zowel in als rond zijn stad inspiratie voor z’n hele verdere carrière. In Carrer de Sant Vincenç staan we bij zijn geboortehuis. Gaudi leefde hier tot z’n zestiende en ging daarna studeren in Barcelona waar hij de rest van z’n leven zou blijven wonen. Over de relatie van Gaudi met Reus komen we alles te weten in het interactieve Gaudi Centre op Placa del Mercadal waar een verbluffende scenografie ons inwijdt in de geheime denkwereld van de beroemde Catalaanse architect.
Gaudi Centre: de Sagrada Familia, uiteraard. |
We beginnen onze verkenning op de derde verdieping met een indrukwekkende 360° projectie op groot scherm waarin duidelijk wordt dat Gaudi niet alleen inspiratie putte uit de oude architectuur in Reus, maar vooral uit het licht, de texturen en kleuren van de natuur rondom de stad. Gaudi’s werk bevat dan ook meer elementen uit de natuur dan dat van een doorsnee modernist. Een etage lager worden we meegezogen in de wat mysterieuze leefwereld van de innovatieve architect, hoe hij leefde en werkte. We zien er o.a. een leuke simulatie van een werfatelier en plaasteren modellen van bekende werken zoals de Sagrada Familia. Op Gaudi’s band met Reus wordt op de eerste verdieping uitvoerig gefocust. Zijn kindertijd en jeugd komen er weer tot leven net als zijn fascinatie voor de kracht van de moderniteit en de voor hem altijd overweldigende natuur.
Casa Ramon Vendrell (arch. Pere Caselles 1912). |
Reus en de modernisten. De Catalaanse modernisten zijn geen onbekenden voor ons. Drie jaar geleden trokken we door Catalonië langs de beroemde wijnkathedralen van de Costa Dorada en maakten we kennis met de architectonische meesterwerken van Cèsar Martinell in Gandesa, Pinell de Brai en Adernats. Modernisme, de Catalaanse variant van art-nouveau, kende grofweg haar hoogdagen van 1880 tot 1911 en was behalve een kunststroming ook een uiting van het opkomende Catalaans nationalisme. Met de handige kaart van de toeristische dienst volgen we de Ruta del Modernisme, een stadswandeling langs de mooiste en opmerkelijkste van de bijna 100 modernistische gebouwen in de stad.
Casa Rull en het aanpalende Casa Gasull (arch. Lluis Domènech 1900-1911). |
Modernisme: mooi tot in de details. |
Ook openbare gebouwen ontsprongen de modernistische dans in Reus niet. Op Av. de Prat de la Riba zien we het schoolgebouw van Pere Caselles uit 1908 met op de voorgevel een enorm Spaans wapenschild geflankeerd door twee leeuwen. Dezelfde architect tekende voor het Oenological Station in Passeig de Sunyer, een indrukwekkend, twee verdiepingen hoog gebouw waarvan de natuurelementen op de facades verwijzen naar o.a. de locale druiven- en olijfteelt. In Carrer de Sant Joan is het Tuberculose Dispensarium een modernistische laatbloeier uit 1926. Joan Rubió, een vriend van Gaudi, verwerkte er ook enkele gotische elementen in. Of het enige troost bracht voor de arme dieren weten we niet, maar ook het voormalige slachthuis (1889) in Carrer de l’Escorxador kreeg een modernistisch jasje. Het is het enige nog overeind staande voorbeeld van de industriële architectuur uit de tijd.
Institut Pere Mata Reus.
|
Pere Mata, een meesterwerk. Na onze architectonische stroll in Reus bombarderen we Lluis Domènech tot onze favoriete locale architect. Op enkele minuten rijden van het centrum staan we voor zijn meest indrukwekkende creatie in Reus: Institut Pere Mata, een psychiatrisch centrum dat hij liet bouwen tussen 1898 en 1900. We zijn meteen overdonderd door de omvang van het ommuurde complex dat werd opgetrokken in baksteen volgens een polygonaal plan. Ramen en deuren werden geframed met elegant gesculpteerde kalksteen, af en toe afgewerkt met blauw-witte tegels. Een concept dat Domènech in 1902 opnieuw zal hanteren voor de bouw van het beroemde Hospital Santa Creu in Barcelona.
Institut Pere Mata: de eetkamer.
|
Pere Mata omvat een aantal paviljoenen waarover de patiënten aanvankelijk werden verdeeld volgens hun sociale klasse, type aandoening en hun geslacht. Omdat het instituut nog steeds dienst doet is enkel paviljoen 6 te bezichtigen. Maar laat dát nu net de afdeling zijn waar de gegoede burgerij werd behandeld. Voor de inrichting ervan engageerde Domènech de beste designers en vakmannen van zijn tijd. Op de benedenverdieping zijn we een en al bewondering voor de eetruimte met prachtig beschilderde plafonds, kleurrijke keramische dado’s en het originele meubilair dat er nog steeds staat. De immens hoge ruimte is rijkelijk voorzien mooie glas-in-loodramen ontworpen door Rigalt & Granelli, beroemde modernistische glazenmakers uit Barcelona.
Institut Pere Mata: modernistische patiëntenkamers. |
Net als in de aanpalende biljartzaal wordt de ruimte verlicht door een immense art-nouveau luchter uit Barcelona. Dat Domènech veel oog had voor de veiligheid merken we op de trap naar de eerste verdieping die geen centrale holte heeft. In de kamers van de patiënten zijn alle hoeken afgerond en de ramen van de bar zijn voorzien van tralies. Kwestie van het zekere voor het onzekere te nemen. Ook in de elegant beschilderde kamers zien we nog het originele meubilair, maar we zijn vooral gecharmeerd door de oude sanitaire voorzieningen die er een stuk eleganter uitzien dan hun moderne varianten.
Vermouth Museum Reus. |
Vermut, een must. Om onze smaakpapillen te verwennen blijven we in het thema van onze trip. We lunchen in de oude fabriek van Rius Gatell in Carrer de Vallroquetes, een werk van Pere Caselles uit 1918, waarin vandaag het Vermouth Museum is gevestigd. Want Reus heeft een lange traditie van vermouth, of vermut zoals het drankje hier heet. In de 19e en 20e eeuw waren er meer dan 30 producenten van dit bitterzoete spul in Reus waarvan er een handvol overbleven. Een vermut drinken in Reus is gewoon een must. In het museum zien we een indrukwekkende collectie posters, labels en flessen van meer dan 2000 vermouth merken uit 56 landen. Onze mediterraanse lunch spoelen we door met de locale vermouth, Miró, wit en rood, een drankje dat moeiteloos kan concurreren met grote broers als Cinzano of Martini. Voor de die hards is er nog de Ruta del Vermut de Reus, een route die je langs de belangrijkste vermut spots van de stad loodst, inclusief kelderbezoeken en degustaties.
Info over Catalonië: www.catalunya.com en deze trip: elpaisatgedelsgenis.cat
Geef een reactie