HET GROTE GENIETEN: HOPSCHEUTENTIJD IN POPERINGE

Dat hop een plant is die voor hemels genot zorgt is een understatement in de streek waar het lekkerste bier wordt gebrouwen. Toch is hop meer dan alleen een smaakmaker voor het beste gerstenat. Zo zijn er de hopscheuten, een delicatesse waarvan je elk jaar in maart kan genieten bij 13 gereputeerde chefs in en rond Poperinge. Wij trekken naar de hoofdstad van het goede leven, volgen de hopscheuten van de boer tot op het bord en proeven ze in ‘avant première’. En daar hoort een lekker streekbier bij natuurlijk.

westhoek toerisme, hop, hopscheuten, poperinge, hopmuseum poperinge

Hopscheuten, het witte goud van Poperinge.

Eigen kweek. ‘Hop werd in de middeleeuwen aan monniken gegeven om ze te kalmeren, als een soort anaphrodisiac,’ zegt de goedlachse Benedikte. Samen met haar man Wout Desmyter en zoon Roel bestiert ze ‘t Hoppecruyt in de Poperingse deelgemeente Proven waar de familie al sinds 1893 hop teelt. Vandaag kweken ze maar liefst 14 soorten aromatische en één bittere hopsoort op 9 ha. akkers. Als ze dus érgens verstand hebben van hop (-scheuten) dan is het wel hier. Als pr van haar eigen bedrijf kan Benedikte haar mannetje staan, want op haar mond is de boerin niet gevallen. Met veel flair én kennis terzake vertelt ze over hop en hopscheuten, het witte goud van Poperinge. Want voor de primeur, iets voor kerst, werd dit seizoen zo’n slordige 2000 euro voor een kilo neergeteld.

Goed voor 25 gram hopscheuten.

Benedikte neemt ons mee naar de oude varkensstal waar zoonlief vlijtig hopwortelstokken inkuilt. ‘De stal waar de zeugen ooit met hun biggen lagen is ideaal voor de binnenteelt,’ zegt onze gastvrouw. ‘Het is er donker en er heerst een constante temperatuur van 13° C.’ We zijn begin februari. Op de hopscheuten uit de volle grond is het nog even wachten, maar ze zijn een stuk lekkerder volgens Benedikte. ‘Die scheuten hebben moeten vechten om te groeien, wat de smaak enorm bevordert.’ Hier in de stal worden de scheuten zo’n 2 à 3 weken na het inkuilen geoogst. Voorzichtig steekt ze een wortelstok uit waarna ze bijna chirurgisch de volgroeide scheuten verwijdert en ze op een digitaal weegschaaltje legt. Ze wegen amper 25 gram. Of ze hun eigen kweek ook lusten? ‘Absoluut,’ lacht Benedikte. ‘En het hoeft echt niet gecompliceerd te zijn, gewoon hopscheuten in bechamelsaus met kroketjes en steak. Heerlijk!’

“Hopscheuten uit de volle grond zijn het lekkerst, ze hebben moeten vechten om te groeien.”

Monteberg, lekkere bubbels uit het Heuvelland.

Hop en mout, God behoudt. Het Watouplein in Watou ligt er gladjes bij. Letterlijk. De kasseien zijn bedekt met een dunne laag sneeuw en we schuiven zowat recht ‘t Hommelhof binnen, het restaurant waar Stefaan Couttenye al bijna 30 jaar in de potten roert. De sympathieke chef overleefde zowat alle hypes en doet ongestoord verder met zijn nobele ding: bier verwerken in en serveren bij zijn gerechten. Toen we twee jaar geleden zijn aspergemenu kwamen proeven, bombardeerden we ‘t Hommelhof prompt tot een van onze favoriete Belgische restaurants. De spreuk op de muur liegt er niet om: ‘Hop en mout, God behoudt’. Bier heeft hier een bevoorrechte plek en dat zal je geweten hebben.

Gepocheerd ei, gerookte zalm, hopscheuten, mousselinesaus en Watou witbier.

‘t Hommelhof is een van de 13 restaurants in Poperinge waar je elk jaar in maart tijdens de ‘Maand van de Hopscheuten’ kan genieten van deze heerlijke delicatesse. En laat dat nu net de reden zijn van ons bezoek. Als opwarmer schuift Stefaan ons een mousseline van wortel en gerookte paling voor waar hij een glas Monteberg bij serveert, een lekkere mousserende wijn uit het Heuvelland. Het voorgerecht van gepocheerd ei met gerookte zalm, hopscheuten en mousselinesaus is voor ons een primeur. We proeven voor het eerst knapperige hopscheuten die ons aangenaam verrassen met hun pittige romige smaak. Het Watou witbier dat erbij geserveerd wordt, is de perfecte match.

Pladijs met hopscheuten, risotto en krokante groentjes.

Meer van dat lekkers proeven we bij het hoofdgerecht: verse pladijs met hopscheuten, risotto en krokante groentjes. Pladijs is volgens Stefaan een lekkere, maar ondergewaardeerde vis die dringend aan rehabilitatie toe is. Iets wat we volmondig kunnen beamen. De zilte smaak van de vis combineert hemels met de rinse hopscheuten. We spoelen dit lekkers door met een goudblonde Cuvée Watou, een streekbier van hoge gisting. Meer bier uit de streek proeven we in het dessert: een sabayon van chocolade en Sint-Bernardus, de ideale afsluiter van dit koningsmaal. Eén ding staat vast: onze close encounter met het witte goud uit Poperinge op het bord is meteen een schot in de roos.

“De zilte smaak van pladijs combineert hemels met de rinse hopscheuten.”

westhoek toerisme, hop, hopscheuten, poperinge, houblonesse, hopmuseum poperinge

Hopscheuten sorteren bij Sowepo: intensieve handenarbeid.

Keikop. ‘Als er vier wagens voor het rode stoplicht in Poperinge staan, spreken we al van een file,’ lacht Pascal Pauwelyn, commercieel verantwoordelijke van Sowepo. Het is een ludiek understatement dat veel zegt over de streek. Pascal ontvangt ons in de bezoekersruimte van zijn bedrijf in de kmo-zone van Poperinge, een plek zonder veel romantische allures, maar een met een sterk verhaal. Sowepo bestaat intussen 22 jaar en was de eerste erkende sociale werkplaats van Vlaanderen. ‘Niet te verwarren met een beschutte werkplaats,’ benadrukt hij. ‘Bij ons werken niet- of laaggeschoolde mensen die minstens vijf jaar inactief waren op de arbeidsmarkt. Het werk dat we aanbieden is vooral intensieve handenarbeid.’

Kazen met hopscheuten, meteen bekroond.

Dat het personeel bijzonder trots is voor Sowepo te werken, heeft alles te maken met Houblonesse, hopscheutresten die verwerkt worden tot eerlijke streekproducten. ‘De restaurants gebruiken slechts 1/3 van de totale scheut, namelijk de top,’ zegt Pascal. ‘Daarom gingen we zeven jaar geleden samenwerken met Vives, de hogeschool Roeselare, een kenniscentrum voor voeding. En wat bleek? De smaak van hopscheuten wordt vooral versterkt door vetten, chocolade, caramel en koffie. Wij breken de vezels van de hopscheutresten op grote schaal, koken ze in en verwerken ze tot lekkere hopscheutderivaten.’ Terwijl we door het bedrijf wandelen zien we een dame hopscheuten met de hand sorteren. In een van de keukens worden ze ingekookt, we zien een man hopscheutcaramels maken, een dame bakt hopscheut/caramelwafeltjes. Zelfs het verpakken gebeurt manueel.

Houblonesse, verfijnde smaakmakers van hopscheuten.

Intussen wachten in de bezoekersruimte enkele van hun lekkernijen op ons voor een degustatie met koffie. We proeven hun heerlijke spletters: zachte wafeltjes gevuld met marc de houblonesse, een Poperingse specialiteit bij uitstek. Ook de caramelwafeltjes en hopsnoepjes kauwen lekker zoet weg. Momenteel bestaat de Houblonesse reeks uit een vijftal zoetigheden en vier dranken, waaronder jenever en marc. Als laatste laat Pascal ons nog iets proeven waar hij bijzonder fier op is: Délice de Houblonesse, een hoevekaas gerijpt in marc de houblonesse en Poperingse Keikop, een witschimmelkaas met hopscheuten. ‘Voor de kazen werken we samen met kaasboerderij ‘t Groendal in Roeselare. Beide kazen wonnen intussen al medailles op de World Cheese Awards,’ zegt hij trots. Daar heeft hij dan ook alle reden toe, want ze smaken overheerlijk. Producten van Houblonesse koop je in locale café’s, bij lokale winkeliers, in de betere supermarkten en in hun webshop.

“De smaak van hopscheuten wordt vooral versterkt door vetten, chocolade, caramel en koffie.”

B & B De Rentmeesterhoeve.

Gastvrijheid, een evidentie. Als er – behalve hop en bier – één ding heilig is in de Westhoek, dan is het de gast. De West-Vlaamse gastvrijheid is een evidentie. Dat ondervinden we in B & B De Rentmeesterhoeve in Reningelst, waar gastvrouw Ann ons ‘s avonds verwent met een lekker diner. Geen hopscheuten dit keer, wel een overheerlijk stoofpotje van varkenswangetjes met streekbier. Samen met haar man Filip runt Ann al tien jaar hun charmante gastenverblijf met vier kamers in het historische decor van de Rentmeesterhoeve. De rust die de plek in de schaduw van de Vedastuskerk uitstraalt is zalig. ‘s Nachts slapen we als rozen in de comfortabele Princess of Hearts kamer. Voor we weer naar Brussel rijden, genieten we nog van een uitgebreid streekontbijt, iets wat je heel letterlijk mag nemen. Wie wil wakker worden met Poperingse zoetekoeke, vijgenbrood met amandelen en vers appelsap is hier aan het juiste adres. Logeren bij Ann, is als logeren bij familie.

“Wie wil wakker worden met Poperingse zoetekoeke, vijgenbrood met amandelen en vers appelsap is in De Rentmeesterhoeve aan het juiste adres.”

B & B De Rentmeesterhoeve: Princess of Hearts kamer.

POPERINGE PRAKTISCH:

Info over hopscheuten in Poperinge: www.hopscheuten.be

ZEKER DOEN:

Het Poperings Hopmuseum: Het Poperings Hopmuseum is gevestigd in een oude waag waar tot in de vorige eeuw hop werd gewogen. Waarom de hop hier zo goed gedijt? Het is een dorstige plant die het best op leemgrond groeit en dat hebben ze in Poperinge volop. In het museum leer je ook dat je in deze streek duizenden maagden vindt. Het zijn namelijk de vrouwelijke planten die de gegeerde bloemetjes leveren, de mannelijke worden geweerd want een bevruchte hopbel is niks meer waard. Het leukste deel van het museum is de enorme muur met meer dan 1900 Belgische bieren. Als je ze eens allemaal tegelijk wil zien is dit de plek. En ook hier zie je dat je met hop veel meer kan doen dan bierbrouwen alleen: ze verkopen hopjenever, chocolade en confituur tot zelfs lollies met hop.