ontembare flora en een fauna met roze flamingo’s, ivoorkleurige paarden en
woeste stieren die je vanuit een met water dooraderde delta indringend
aankijken. De Camargue is een plek waar de natuur heerst en de mensen deemoedig
het hoofd buigen voor zoveel simpele schoonheid. Oktober is de beste maand om de Camargue te verkennen, want dan krijg je er een gratis spektakel bij dat je één keer in je leven moet gezien hebben: les Courses Camarguaises. De Camargue is plek om stiekem van te
houden, het Wilde Westen van de Rhône delta.
 |
|
Familie Bon, Franse cowboys aan de Rhône.
|
Franse cowboys. Jaques,
de heer des huizes die met glimmende cowboyhoed, paardenbroek en laarzen
komt binnengewandeld, kan zo meespelen in Dallas. Hij is charmant,
zijn veel jongere vrouw Lucille runt ‘Le Mas de Peint’,
waar we logeren. Maar zoonlief, 24 jaar, is degene die de scepter zwaait in de
500 hectaren grote stieren-en paardenranch. Ook hij komt in groot ornaat de
woonkamer binnen. Jaques Bon is
hier geboren, zijn ouders werkten op de hoeve. In 1950 heeft hij het hele
complex met het huis waarin hij zijn jeugd doorbracht, gekocht. De 14.500 schapen die hij toen kweekte ruilde hij in 1971 in voor stieren en de ranch werd een echte manade.
 |
|
Wilde stieren zie je overal in de Camargue.
|
architecte gevraagd om er een hotel van te maken, maar voor ze het wist was ze
mevrouw Bon, gezwicht voor de charmes van de Franse cowboy. Bij het restaureren
is ze zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke hoeve (1602) gebleven. Het is
geen klassiek hotel geworden, maar een huis, waar je door de gastheer zelf
wordt ontvangen. ‘s Ochtends gaan we met een van de ranchers op zoek naar stieren. De beesten lopen los rond en hun speelterrein is 500 hectaren groot. De jeeprit door de manade is een perfecte manier om de magie van de Camargue, een beschermd natuurgebied tussen de kleine en grote Rhône, van binnenuit te leren kennen.
 |
|
In de manade blijft niemand lang in bed.
|
ze kleiner zijn dan de Spaanse stieren, blijft het bijzonder indrukwekkend zo’n
wei vol testosterongeweld. De hele omgeving is in een lichte mist gehuld, het
is nog vroeg want in een manade blijft niemand lang in bed. De stetsons, de
paarden, de machocultuur doen ons aan het wilde westen denken, alleen werkt de
natuur niet echt mee: de zoetwatermoerassen, meren, lagunes en het hoge riet,
passen niet in dat prentje. De manade is immens, ook de paarden lopen er vrij
rond. Ze zijn een lust voor het oog, ondanks het feit dat ze klein en robuust
zijn. In de verte galoppeert een kudde spierwitte paarden door het vlakke
landschap, ze steken een rivier over. Het water spat hoog op, even krijgen we het
gevoel dat we in een natuurdocumentaire figureren.
 |
|
De Camargue heeft de grootste populatie roze flamingo’s van het Middellandse Zeegebied.
|
Roze
flamingo’s en een verwarde roerdomp. Vogels
lijken het in de Camargue nog het meest naar hun zin te hebben, paarden en
stieren even buiten beschouwing gelaten. De Camargue heeft de grootste populatie roze flamingo’s van het Middellandse Zeegebied. Frederic, eigenaar
en gids van het ornithologisch park Pont de Gau, vertelt hoe zijn vader in ’71
het park overnam van zijn grootvader. Het park zag er toen nog uit als een zoo
met veel te kleine kooien. Zoonlief zette die allemaal wijd open. Hij liet
bomen planten, maakte eilandjes in de lagunes en meren, hij legde zelfs
stranden aan naast het water en zorgde voor dode bomen die door de
vogels als uitkijkposten worden gebruikt.
 |
|
Pont du Gau.
|
‘De bedoeling was dat zoveel mogelijk
soorten zich hier zouden thuisvoelen.’ En dat is gelukt: van de 400
vogelsoorten in Frankrijk vind je er 350 in de Camargue. Het is een privé park,
subsidies of steun krijgen ze niet. ‘Het blijft bij schouderklopjes,’ zegt
Frederic glimlachend. Het
meest fascinerend vinden we de flamingo’s. Het vreemde is dat ze eigenlijk niet meer
migreren. Intussen hebben 35.000 tot 45.000 het erg naar hun zin in de
Camargue, waarvan we er in Pont de Gau een paar duizend te zien krijgen. In het
midden van de groep worden de jonge vogels gevoed. Ze zijn grijs en donzig.
Blijkbaar herkennen de ouders hun jong enkel aan hun roep en roepen doen ze. Na amper een dag
Camargue is het duidelijk dat de stieren een soort halfgoden zijn en de
flamingo’s, die hier al sinds de Romeinen een thuis vonden, de absolute
‘queens’ van dit stukje vergeten Provence. De gecamoufleerde observatieposten
zorgen ervoor dat het natuurlijke gedrag van de vogels zo weinig mogelijk wordt
verstoord.
 |
|
Pont du Gau is een ornithologisch vijsterrenhotel.
|
De mensen versmelten er op een leuke manier met de wereld van de
vogels, niet omgekeerd. In het 60 ha. grote park zijn er 7 km wandelpaden. Pont du Gau is een perfecte
synopsis van wat de Camargue te bieden heeft. Het is bovendien een
ornithologisch vijfsterrenhotel. Het hoge riet is een plek waar nogal wat
vogels zich schuil houden, vooral roerdompen. Ze maken zich quasi onzichtbaar
door mee te wiegen met het riet en verder geen vin te verroeren. Een jonge
roerdomp die door ons wordt verrast begint, niet meer wetend waar
naartoe, midden op het pad te wiegen, zonder riet. Het is hilarisch. Tot onze grote verbazing
zitten er ook ibissen, ooit ontsnapt uit de zoo. Het zijn mooie vogels, maar ze
kweken zo snel dat ze langzaam maar zeker het natuurlijke evenwicht verstoren. Roofvogels
zien we haast niet. ‘Buizerds, valken en arenden komen vooral in de winter, ze
volgen hun ijskast: de eenden’ zegt Frederic lachend.
 |
|
Saintes-Maries-de-la-Mer.
|
De zwarte zigeunermaagd. Twee
dagen per jaar (24 en 25 mei) veranderen de straten van Les Saintes-Maries-de-la-Mer in een kleurrijke chaos. Woonwagens worden overal
neergepoot en ’s avonds op het strand wordt er op uitbundige zigeunermuziek
gedanst. Tijdens die dagen herdenken de zigeuners hun gypsy queen, de heilige
Sara. 40 Jaar na Chr. is hier volgens een aloude legende met een boot aangespoeld
met o.a. Maria Jacobi (de zuster van Maria), Maria Salome (de moeder van de
apostelen Johannes en Jacobus) en Sara, de zwarte Egyptische dienares van de
twee Maria’s. Beide
Maria’s gaven het stadje hun naam en werden patroonheiligen van les Saintes-Maries-de-la-Mer. Sara, op haar beurt, wordt sinds eeuwen aanbeden door
de zigeuners.
 |
|
Les Saintes-Maries-de-la-Mer.
|
Op de plek waar beide Maria’s gestorven zijn werd in de 10de
eeuw een kerk gebouwd: Notre Dame de la Mer. Het was eerder
een fort dan een kerk. De bevolking vond er een veilig onderkomen tijdens de
voortdurende piratenaanvallen van de Saracenen. Op diezelfde plek is kort na
hun dood een bron ontstaan die de bevolking in leven hield tijdens
langere aanvallen. De 2 meisjes die ons door de kerk gidsen tonen ons gaten
waardoor, op een weinig christelijke manier, pek werd gegoten op de hoofden van
de vijand. Het museum Baroncelli, net naast de kerk, is grappig ouderwets:
opgezette vogeltjes in erg gedateerde decors, traditionele kostuums die af en
toe nog worden gedragen tijdens feesten en een paar kopies van schilderijen van
Van Gogh die hier ooit een week verbleef. Het gebouw was tot in
1876 het gemeentehuis.
 |
|
Cabans des guardians zijn typische huisjes in de Camargue.
|
Een
van de meisjes, Eline, vertelt ons dat ze gek is op de cabanes des guardians,
de kleine
traditionele witte huisjes met strooien dak waar de stierenhoeders in woonden. Op
de meeste van de daken prijkt het Camargue kruis, het kruis van liefde (hart),
hoop (anker) en geloof (kruis), een van de meest herkenbare symbolen van de
Camargue. De stierenhoederhuisjes staan altijd noord-zuid georiënteerd. Aan de
noordkant, de richting waaruit de mistrals meestal waaien is het huis afgerond
en zijn er geen ramen. Zo verliest de
storm kracht als ze op de huizen in beukt. De muren zijn dik om de verstikkende
warmte in de zomer buiten te houden.
 |
|
Een tocht te paard is de leukste manier om de Camargue te ontdekken.
|
Mijn koninkrijk voor een paard. Als je in de
Camargue bent en geen paard rijdt is het alsof je er niet geweest bent. Frederic en
Angela, de twee eigenaars van het domein Maguelonne, zijn vergroeid met de
streek, de natuur laat hen nooit los. Ze vertellen passioneel over de soms
dagenlange tochten en de picknicks die ze te paard organiseren. Onze paarden zijn fel, maar dat zijn de meeste in de Camargue, volgens Frederic. Ze leven
half in het wild. Een Camargue paard zondert zich af om te bevallen. Pas vanaf
hun drie jaar worden de veulens gevangen en getemd, maar de meeste paarden
blijven vrij rondlopen. Bij hun geboorte zijn ze zwart, ze worden pas volledig
wit na 3 of 4 jaar.
 |
|
Wilde Camargue paarden.
|
Bijna overal is er water,
dus in galop is het oppassen geblazen, maar de paarden kennen het gebied op hun
duimpje. We komen weinig andere ruiters tegen. Een tocht te paard is veruit de leukste manier om de Camargue te ontdekken. Je maakt op een of andere
manier echt deel uit van de natuur. Vogels vliegen verschrikt op, wilde paarden
hinniken vanuit de verte. Zoals in alle delta’s is het landschap plat en kunnen
we heel ver kijken, we wandelen tot de zon ondergaat. Het koppel vertelt ons dat we vanavond naar de ‘Courses Camargaises’ in Aiges
Mortes moeten, waar waaghalzen van zowat elke
leeftijd stieren uitdagen. Het houdt blijkbaar iedereen bezig. Angela gaat er
ook naartoe.‘Je zal je ogen niet geloven,’ lacht ze. ‘In Aiges Mortes zijn de
mensen een beetje gek,’ voegt Frederic er met een grote grijns aan toe.
 |
|
Courses Camargaises.
|
afstand lijkt het omwalde Aiges Mortes op een luchtspiegeling. De
kleurrijke huizen en de smalle lege straten binnen de muren doen ons denken aan
een filmdecor. We doorkruisen het hele oude centrum op zoek naar de nachtelijke
‘Courses Camarguaises,’ een strijd tussen stier en mens die al sinds 1932
bestaat en waar iedereen de mond van vol heeft. Het spektakel blijkt zich net
buiten de stadsmuren af te spelen. Wij geloven onze ogen niet. Een stier loopt te
briezen in een vaag verlichte arena, jonge mannen met of zonder ervaring lokken
hem naar zich toe en duiken dan de tribunes op om te ontsnappen aan zijn hoorns. Zij die de stier het spectaculairst uitdagen krijgen een
geldprijs. Het gaat om erg lage sommen. Jonge kerels wagen hun leven voor amper
10 euro. Het heeft niks te maken met klassieke stierengevechten, waar de
stieren worden gedood en de toreador een heldenstatus krijgt aangemeten. Hier
zijn stieren en vechters gelijk.
 |
|
Tijdens de Abrivado worden stieren door ruiters de stad in geloodst.
|
De echte ‘courses de cocarde’ gebeuren met
professionele raseteurs die de
cocarde (wit cilindertje) van tussen de hoorns moeten stelen. Vanavond mag
iedereen zich in de ring wagen en net zoals de stieren proberen of het hen
bevalt. Elke familie maakt een eigen tribune, die samen een arena vormen. De
zitplaatsen beginnen pas hoog, want de stieren, elk kwartier een andere, gaan
de uitdagers te lijf die, om te ontsnappen, in het publiek springen. Als ze aankondigen
dat het de beurt is aan de kinderen denk ik dat het om een grapje gaat, maar
nee, kinderen van vijf tot twaalf worden nog wat wijze raad ingefluisterd door
hun ouders. De stier is gelukkig een stuk kleiner en heeft beschermers op zijn
hoorns, maar als een jongetje van een jaar of
tien die in het midden op een baal stro staat de hoorns, afgeschermd of
niet, in zijn buik krijgt verwacht ik dat de spelen worden stopgezet. Maar niks
is minder waar. Het kereltje komt juichend overeind om zijn welverdiende 10
euro halen.
 |
|
Adrenaline tijdens de Bandido: stieren worden door de stad gejaagd.
|
Het publiek juicht mee, maar wat opvalt is dat de stieren eigenlijk
de echte helden zijn en het meest worden bejubeld. Ze proberen de tribune in te
springen, vliegen over hekken, proberen een kerel op hun hoorns te nemen,
verpulveren tussenschotten. Soms worden er twee of drie stieren tegelijk
losgelaten en rent iedereen voor zijn vel. Het werkt aanstekelijk. Voorzichtig
wagen we ons ook in de ring om een beter zicht te hebben maar worden er meteen voor
afgestraft wanneer een dolle stier in onze richting komt en we ons nog net door de
tralies van het hek van de arena kunnen wurmen met onze camera. De mensen in Aiges
Mortes zijn inderdaad een beetje gek, maar iedereen amuseert zich enorm.
 |
|
Bandido: niet voor doetjes.
|
De
courses bevallen zo goed dat we beslissen om de volgende dag terug te komen, want
op het programma staan verschillende bandido’s en abrivado’s, waar de stieren
door de guardians te paard de stad in en uit worden geleid. Er is niks
typischer en spectaculairder in de Camargue dan deze crazy, gewaagde wedloop van
stieren en paarden door de smalle straatjes in de stad, van en naar het
drasland. Dranghekken bieden amper bescherming, je kan geen kant meer uit als
dat brute geweld voorbij raast. Na de vierde bandido valt alles stil en horen we sirenes loeien, er is een ongeluk gebeurd met een van de ruiters en er is een
stier ontsnapt. De locals halen hun schouders op: ‘Hier gebeurt immers altijd wel
wat.’
 |
|
Les Arnelles, een topadres in de Camargue.
|
van de guardians horen we dat slechts 5% van de stieren geschikt is voor
deze courses. Ze worden al heel klein getraind, zij die het leuk vinden gaan
door, verwerven de sterrenstatus en sterven een natuurlijke dood,
zij die niet geschikt zijn worden de pot ingedraaid en opgediend in de vele
restaurants die stierenvlees op het menu hebben staan. De liefde voor de stier
gaat dus ook een beetje door de maag. Hoezeer ze hun
stieren aanbidden, stierenvlees staat op elk menu:
stierenworsten, stoofpotten, zelfs stier carpaccio voor de liefhebbers. In Les
Arnelles, een typisch Camargue hotel, met een uitzonderlijk goeie keuken krijgen we ook stier aangeboden.
 |
| Eten wat de pot schaft… |
Aan hun table d’hôtes eet iedereen wat de pot schaft
en de pot schaft niets dan lekkers. Gerald Duguet, de eigenaar zelf kookt en doet
dat met heel veel liefde en kennis van zaken. Het is een van de gastronomische
adresjes nabij Saintes-Maries-de-la-Mer. Bovendien is het hotel erg in trek,
kunnen we ook hier paardrijden, staren de stieren ons van op de wei aan en landen
de mooiste vogels in een waterplas naast onze kamer. Want Les Arnelles is ingesloten door meertjes en lagunes. Net zoals de
rest van de Camargue.
Airlines vliegen op Marseille. Van daaruit kan je met een huurauto verder. Info, prijzen en vluchturen vind je op hun respectievelijke websites.
kamers en 3 suites op 500 hectaren grond. Zwembad in prachtige tuin. ’s Avonds
vast menu.
Arles, tel.: +33 4 90 97 20 62.
zwembad, temidden van de natuur, met een
manege en een gastronomisch restaurant, principe table d’hôtes.
d’Arles, 13460 Saintes-Maries-de-la-mer, tel.: +33 4 90 97 61 59.
Park de Pont de Gau: RN 570, Quartier Pont de Gau, 13460
Saintes-Maries-de-la-Mer.
Domaine Maguelonne:
Route d’Arles, tel.: +33 4 90 97 90 56.
Saintes-Maries-de-la-Mer, iedere avond een live zigeunerband, tel.: +33 4 90 97
84 11.
hedendaags interieur, rond een mooie tuin. Alle producten zijn bio en het
restaurant heeft 1 Michelin ster. Route du Sambuc,
13200 Arles.
Geef een reactie